Plea as emergency worker assaults continue to rise

Mae gweithwyr brys yng Nghymru yn atgoffa’r cyhoedd i’w trin nhw efo parch wrth i nifer yr ymosodiadau gynyddu. 

Dangosa’r ffigurau diweddaraf y bu 1,421 o ymosodiadau yn y cyfnod chwe mis rhwng mis Ionawr a mis Mehefin 2022, o’i gymharu â 1,396 yn yr un cyfnod y llynedd, sy’n cynrychioli cynnydd o 1.8%.

Roedd yr ymosodiadau’n amrywio o slapio, crafu, poeri ac ymosodiad geiriol i ddyrnu, brathu, cicio a tharo pennau. 

Roedd arf yn rhan o saith digwyddiad, a gwnaeth mwy na chwarter yr ymosodiadau arwain at anaf.   

Cyn cyfnod y partïon Nadolig, mae gweithwyr brys yn apelio ar y cyhoedd i’w trin nhw â pharch. 

Ffigyrau ar amrantiad: 

• Gwnaeth nifer cyfartalog yr ymosodiadau misol gynyddu o 233 yn y 12 mis hyd at fis Mehefin 2021, i 241 yn y 12 mis hyd at fis Mehefin 2022, sy’n dangos cynnydd o flwyddyn i flwyddyn o 3.4%. 
• Mae bron i hanner (45.2%) o’r ymosodiadau ar weithwyr brys yn digwydd yn Ne Ddwyrain Cymru, a’r ardaloedd awdurdod lleol lle mae’n digwydd yn fwyaf mynych yw Caerdydd, Casnewydd a Rhondda Cynon Taf.  
• Yn ystod y 12 mis hyd at fis Mehefin 2022, roedd Wrecsam yn dangos y gyfradd ddigwyddiadau uchaf o ran ymosodiadau ar 1.21 am bob 1,000 o’r boblogaeth, wedi’i ddilyn gan Sir Ddinbych ar 1.20. 
• Mae’r ddwy ardal wedi gweld cynnydd sylweddol o’i gymharu â’r 12 mis hyd at fis Mehefin 2021, gyda Wrecsam yn cynyddu o 98 digwyddiad i 164 digwyddiad (cynnydd o 66) a Sir Ddinbych yn cynyddu o 82 digwyddiad i 115 digwyddiad (cynnydd o 33). 
• Y tri lleoliad ar y brig o ran ymosodiadau ar weithwyr brys rhwng mis Ionawr a mis Mehefin 2022 oedd canol dinas Caerydd, Gorsaf Heddlu Bae Caerdydd a Gorsaf Heddlu Canol Abertawe.
• Troseddwyr rhwng 26 a 35 oed sy’n cyfri am y gyfran uchaf o droseddu (23.6%).  
• Nosweithiau Gwener a Sadwrn sy’n gweld y nifer uchaf o ymosodiadau ar weithwyr brys, yn cynrychioli 26.2% o ddigwyddiadau yn chwe mis cyntaf 2022.
• Mae yfed alcohol yn parhau i fod y ffactor mwyaf, sy’n berthnasol i chwarter y digwyddiadau.
• Ers dechrau pandemig Covid-19 bu o leiaf 42 digwyddiad lle mae unigolion wedi pesychu’n fwriadol at weithiwr brys.

Dywedodd Jason Killens, Prif Weithredwr Gwasanaeth Ambiwlans Cymru: “Mae’r cyfnod wrth i ni nesau at y Nadolig yn golygu bod mwy o bobl allan yn dathlu, ac mae yfed alcohol yn creu cynnydd yn yr ymosodiadau, y rhai corfforol a geiriol. 

“Cafwyd 77 o ymosodiadau geiriol ar ein staff yn ystafell rheoli’r ambiwlansau yn ystod chwe mis cyntaf y flwyddyn. 

“Rydym ni’n gwybod ei bod yn gyfnod pryderus wrth i chi aros am gymorth, ond nid cam-drin ein hatebwyr galwadau yw’r ateb – os rhywbeth, gallai hynny oedi anfon help.

“Efallai na fydd gan ein criwiau unrhyw ddewis ac eithrio gadael y sefyllfa os yw eu diogelwch personol dan fygythiad, a dydi hyn ddim yn helpu unrhyw un, yn enwedig y claf. 

“Mae gweithwyr brys yn bobl normal sy’n ceisio gwneud eu swydd – maen nhw yma i’ch helpu chi, felly dangoswch y parch a’r teilyngdod maen nhw’n eu haeddu, os gwelwch yn dda.”

Meddai Amanda Blakeman, Prif Gwnstabl Heddlu Gogledd Cymru: “Pob diwrnod mae ein swyddogion, staff a gwirfoddolwyr yn aml yn delio â sefyllfaoedd anodd a heriol ac yn rhoi ei hunain yng nghanol perygl er mwyn cynnal y gyfraith ac mae angen iddynt allu gwneud eu dyletswyddau mor ddiogel ag sy’n bosib. Tydi ymosodiad ddim yn, na ddylai fyth fod ‘yn rhan o’r swydd.

“Mae’n gwbl annerbyniol iddynt gael eu bygwth, i bobl ymosod arnynt, i bobl ymosod arnynt ar lafar neu fod rhywun yn poeri arnynt - a dylai’r rhai sy’n gyfrifol wynebu’r goblygiadau cyfreithiol.

“Mae ymosodiad yn drosedd trawmatig sy’n creu trallod enfawr i unrhyw un, ac nid yw’n wahanol pan fo’r dioddefwr yn weithiwr brys. 

“Mae ymosodiadau yn aros gyda’r dioddefwyr am weddill eu gyrfa, ac ni ddylai unrhyw un o fy heddlu na’r staff fynd i’w gwaith yn gwasanaethu’r cyhoedd ac ofni dioddef ymosodiad arnynt.

“Yn ystod tymor ewyllys dda, dangoswch barch tuag at ein gweithwyr brys a’u diogelu.” 

Dywedodd Roger Thomas, Prif Swyddog Tân Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru: “Mae’n warthus bod pobl yn ymosod ar weithwyr gwasanaethau brys wrth iddyn nhw weithio’n galed i ddiogelu cymunedau ac achub bywydau ac arbed eiddo.

“Gall ymosodiadau o’r natur yma arwain at anafiadau corfforol, difrod i gerbydau ac offer achub bywyd ac mae’n effeithio’n negyddol ar iechyd meddwl ein staff hefyd.

“Nid yw Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru yn goddef bygythiadau ac ymosodiadau corofforol ar ein staff ac rydym ni’n gweithio gyda’r Heddlu i sicrhau bod y tramgwyddwyr yn mynd trwy’r broses gyfiawnder.”

Dan y Ddeddf Ymosodiad ar Weithwyr Brys (Troseddau) mae’r diffiniad gweithwyr brys yn cynnwys staff yr heddlu, gwasanaeth tân ac ambiwlans yn ogystal â staff carchar, gweithwyr chwilio ac achub a gweithwyr y Gwasanaeth Iechyd Gwladol.

Dywedodd Judith Paget, Prif Weithredwr GIG Cymru: “Mae ein gweithwyr brys yn darparu gofal achub bywyd a newid bywydau bob dydd, mewn amgylchiadau anodd iawn yn aml.

“Mae cyfnod y Nadolig yn gyfnod heriol i’n staff GIG bob amser, sydd eisoes yn wynebu galw digynsail am y gwasanaeth felly, nawr fwy nag erioed, maen nhw’n haeddu cael eu trin â pharch. 

“Mae unrhyw fath o weithwyr brys yn hollol annerbyniol ac rydym ni’n gwneud popeth a fedrwn i weithio â chyflogeion GIG Cymru a’n hasiantaethau partner i atal ymosodiadau corfforol a geiriol ar ein staff.” 

Lansiwyd yr ymgyrch Gyda Ni, Nid yn Ein Herbyn ym mis Mai 2021 gan y Grŵp Gwasanaethau Brys ar y Cyd yng Nghymru, sy’n cynnwys y gwasanaethau goleuadau glas, y Lluoedd Arfog, GIG Cymru a Llywodraeth Cymru, i ystyried materion o fudd i bawb ar draws y gwasanaethau. 

Cofrestrwch eich cefnogaeth ac ymuno yn y sgwrs ar y cyfryngau cymdeithasol gan ddefnyddio’r hashnod #GydaNiNidYnEinHerbyn a/neu #WithUsNotAgainstUs.