Cynllun Hawl Dioddefwyr i Adolygiad

Yn yr adran hon:

1. Beth i'w ddisgwyl fel dioddefwr neu dyst i drosedd

2. Beth sy'n digwydd ar ôl ichi riportio trosedd?

3. Cynllun Hawl Dioddefwyr i Adolygiad

4. Rhoi datganiad tyst neu ddatganiad dioddefwr

5. Mynd i'r llys

6. Beth sy'n digwydd ar ôl y treial?

7. Mudiadau cymorth i ddioddefwyr a thystion

Mae’r cynllun Hawl Dioddefwyr i Adolygiad (VRR) yn rhoi hawl i ddioddefwyr ofyn am adolygiad o benderfyniad gan yr heddlu i beidio â chyhuddo rhywun sydd dan amheuaeth.

Mae’r VRR yn gymwys i achosion lle mae rhywun sydd dan amheuaeth wedi'i adnabod ac wedi’i gyfweld dan rybudd. Mae hyn yn digwydd naill ai ar ôl iddyn nhw gael eu harestio neu am eu bod wedi gwirfoddoli i roi cyfweliad.

Achosion y gallwch chi ofyn iddyn nhw gael eu hadolygu

Mae gennych chi hawl i ofyn am adolygiad os bydd yr heddlu'n penderfynu:

peidio â chyhuddo rhywun

neu

lle mae'r heddlu'n penderfynu nad yw'r achos yn bodloni'r prawf i Wasanaeth Erlyn y Goron (GEG) benderfynu cyhuddo rhywun

Dim ond pan benderfynir peidio â chyhuddo neu beidio â throsglwyddo'r achos i'r GEG i wneud penderfyniad i gyhuddo rhywun y mae’r VRR yn gymwys.

Nid yw'n ymdrin â phenderfyniadau ynghylch a ydy trosedd yn cael ei chofnodi neu a all ymchwiliad i drosedd barhau. Os yw’r GEG yn penderfynu peidio â chyhuddo rhywun, mae eu gwefan yn esbonio beth allwch chi ei wneud.

Achosion nad oes modd eu hadolygu

Nid yw’r VRR yn gymwys i achosion:

• lle nad yw rhywun dan amheuaeth wedi'i adnabod ac wedi'i gyfweld
• os dim ond rhai o'r cyhuddiadau sy'n cael eu dwyn yn erbyn rhai o'r bobl sydd dan amheuaeth
• lle mae penderfyniad pendant wedi'i wneud ynghylch rhywun arall mewn cysylltiad â'r digwyddiad. Gallai hyn gynnwys amryw o ganlyniadau. Er enghraifft, atebion cymunedol neu rybudd, drwodd i gyhuddiad ac ymddangosiad yn y llys
• lle mae’r sawl sydd dan amheuaeth yn cael ei gyhuddo o drosedd wahanol i'r un a gofnodwyd ac y mae’r dioddefwr wedi cwyno amdani. Er enghraifft, mae'r sawl sydd dan amheuaeth yn cael ei gyhuddo o ymosodiad cyffredin ond mai trosedd o niwed corfforol gwirioneddol gafodd ei gofnodi
• mae datrysiad y tu allan i'r llys wedi ei roi, er enghraifft, rhybuddiad, rhybuddiad amodol neu ddatrysiad cymunedol
• lle mae’r dioddefwr yn tynnu ei gŵyn yn ôl, neu'n gwrthod cydweithredu â'r ymchwiliad, felly mae'r heddlu'n penderfynu peidio â chyhuddo neu beidio â chyfeirio'r achos at y GEG

Weithiau mae ymchwiliad i drosedd yn parhau, felly er bod yr heddlu wedi penderfynu a ddylai rhywun sydd dan amheuaeth gael ei gyhuddo neu beidio, gall ystyried VRR gael ei ohirio nes bod yr ymchwiliad wedi'i gwblhau

Mae'r cynllun yn gymwys i unrhyw benderfyniad a wnaed ar neu ar ôl 1 Ebrill 2015.

Os yw’ch cais chi am adolygiad yn ymwneud â chynllun VRR y GEG, gallwch ofyn am adolygiad ar benderfyniad a wnaed ar neu ar ôl 5 Mehefin 2013. Gan mai cynllun gan y GEG yw hwn, mae'r hawl i gael adolygiad yn eu dwylo nhw. Ewch i wefan y GEG i gael rhagor o wybodaeth.

Pwy all ofyn am adolygiad a phryd

Rhaid ichi ofyn am adolygiad o fewn tri mis ar ôl y penderfyniad i beidio â chyhuddo.

Os yw'r achos yn gymwys o dan y cynllun, gall unrhyw un sydd wedi dioddef trosedd ofyn am adolygiad o'r achos.

Gall pobl eraill wneud cais ar ran dioddefwr. Mae'r rhain yn cynnwys: 

• perthnasau agos rhywun sydd wedi marw o ganlyniad i drosedd
• rhiant neu warcheidwad dioddefwr sydd o dan 18 oed
• rhywun sy'n cynrychioli dioddefwr sydd ag anabledd neu sydd wedi’i anafu'n wael o ganlyniad i drosedd sy'n golygu na all gynrychioli ei hunan
• busnes

Gallwch ofyn i rywun weithredu ar eich rhan, fel cyfreithiwr neu Aelod Seneddol (AS). Os gwnewch chi hynny, bydd arnon ni angen cadarnhad ysgrifenedig bod ganddyn nhw ganiatâd i weithredu ar eich rhan.

Sut i wneud cais am adolygiad

I ofyn am adolygiad o benderfyniad gan yr heddlu i beidio â chyhuddo, dechreuwch ein ffurflen ar-lein.

Neu ysgrifennwch at:

Penderfyniad GEG

CPS Direct
6th Floor
United House
Piccadilly
York YO1 9PQ

Neu Ffoniwch GEG ar 01904 545 592 (rhwng 9yb tan 5yh, dydd Llun i dydd Gwener)

Penderfyniad Heddlu Gogledd Cymru

• eich enw llawn
• sut hoffech inni gysylltu â chi (dros y ffôn neu drwy'r post)
• rhif ffôn a/neu gyfeiriad ebost
• eich cyfeiriad llawn a'ch cod post
• beth yw'r drosedd (dyfynnwch y drosedd fel mae hi wedi’i geirio ar eich llythyr neu’ch neges ebost gennyn ni)
• y dyddiad y digwyddodd y drosedd
• unrhyw gyfeirnod sydd wedi’i roi i chi (e.e. rhif cyfeirnod trosedd) (fformat y rhif cyfeirnod)
• os nad chi yw'r dioddefwr, enw'r dioddefwr a'ch perthynas chi â nhw

Beth sy'n digwydd nesaf

Ein nod yw cysylltu â phobl o fewn 10 diwrnod gwaith er mwyn rhoi gwybod ein bod ni wedi cael eu cais.

Bydd swyddog, nad oedd yn rhan o'r achos, yn cael ei neilltuo i adolygu'r achos. Nid adolygu'r penderfyniad blaenorol yw rôl y swyddog, ond edrych o'r newydd ar y dystiolaeth a gwneud ei benderfyniad ei hun.

Fel arfer, mae adolygiad yn cael ei gwblhau o fewn 30 diwrnod gwaith. Mewn achosion cymhleth neu sensitif, gall gymryd mwy o amser. Fe gewch chi diweddariadau rheolaidd.

Canlyniadau adolygiadau

Mae chwe chanlyniad posibl i adolygiad:

1. mae’r swyddog newydd sy'n adolygu'r achos yn cytuno â'r penderfyniad cyntaf
2. mae'r swyddog newydd yn anghytuno â'r penderfyniad cyntaf ac mae’r sawl sydd dan amheuaeth yn cael ei gyhuddo gan yr heddlu, neu mae’r penderfyniad i gyhuddo yn cael ei anfon at y GEG
3. mae’r penderfyniad gwreiddiol yn cael ei wrth-droi ac ymdrinnir â'r sawl sydd dan amheuaeth y tu allan i'r llys (gwarediad y tu allan i'r llys). Mae hyn yn ffordd o ddatrys ymchwiliad i droseddwyr mewn troseddau lefel isel ac ymddygiad gwrthgymdeithasol.
4. mae'r swyddog newydd yn anghytuno â'r penderfyniad ac anfonir yr achos i’r GEG am benderfyniad i gyhuddo.
5. mae’r heddlu'n penderfynu bod angen iddyn nhw ymchwilio ymhellach er mwyn i’r swyddog newydd wneud penderfyniad.
6. mae’r swyddog newydd yn anghytuno â’r penderfyniad ond mae’r statud gyfyngiadau wedi dod i ben ac felly does dim byd arall a all gael ei wneud. 

Byddwn yn cysylltu â chi i roi gwybod ichi am y canlyniad.

Os nad ydych chi’n fodlon â'r penderfyniad, gallwch wneud cais i'r Uchel Lys am adolygiad barnwrol.

Nesaf: Rhoi datganiad tyst neu ddatganiad dioddefwr