Wythnos Diogelu 2022

Yr wythnos hon (14-18 Tachwedd) ydy #WythnosGenedlaetholDiogelu, sy'n anelu hyrwyddo ymwybyddiaeth ynghylch mathau o gam-drin, er mwyn egluro lle i gael cymorth a chyngor ar sut i'w atal rhag digwydd.

Drwy gydol yr wythnos, bydd Heddlu Gogledd Cymru yn canolbwyntio ar amlygu arwyddion cam-drin oedolion bregus.

Byddwn yn rhannu manylion asiantaethau cymorth sydd wedi ymrwymo i ddiogelu aelodau mwyaf bregus ein cymunedau.

Bob dydd, mae oedolion bregus yn cael eu brifo, eu bwlio, eu lladrata, eu bygwth a'u hesgeuluso.

Os ydy'r unigolyn hwnnw'n hen, yn anabl, gyda nam, neu â phroblem iechyd meddwl, efallai gwnânt ei gweld hi'n anodd atal yr hyn sy'n digwydd.

Yn amlwg, mae'r mathau hyn o ymddygiad yn anghywir. Os ydy cam-drin digwydd, fe wnawn ymchwilio a chanfod ffyrdd i'w atal. Fe wnawn sicrhau fod yr un sy'n cael ei effeithio yn cael ei roi yng nghanol sut mae'n cael ei ymdrin.

Weithiau mae'r un sy'n achosi niwed yn aelod o'r teulu, neu'n rhywun sy'n cael eu talu i ofalu amdanynt. Weithiau ystyrir yr unigolyn fel ffrind.

Gall achosion o gam-drin ddigwydd yn eu cartref eu hunain, mewn cartref gofal, ysbyty, neu goleg.  Gall ddigwydd mewn lle cymdeithasol, fel tafarn neu barc. 

Mathau o Gam-drin

Mae llawer o fathau o gam-drin, gan gynnwys:

• Cam-drin Corfforol – fel taro, gwthio, pinsio, ysgwyd, camddefnyddio meddyginiaeth, sgaldio a chamddefnyddio atal neu ddefnydd anghyfreithlon o atal.

 

• Cam-drin Emosiynol – fel bygythiadau, amddifadu cyswllt, gweiddi, anwybyddu, creulondeb, bwlio, cywilyddio, gorfodi, gwadu hawl oedolyn mewn risg i wneud penderfyniadau a thanseilio hunanhyder.

 

• Cam-drin Rhywiol – treisio ac ymosodiad rhywiol neu weithrediadau rhywiol nad ydy'r oedolyn bregus wedi eu caniatáu, methu eu caniatáu, neu a bwysleisiwyd i ganiatáu.

 

• Esgeuluso – fel methu rhoi at anghenion meddygol, cymdeithasol neu addysgiadol neu wadu angenrheidiau fel bwyd, diod a chynhesrwydd a diffyg gwarchodaeth rhag peryglon.

 

• Cogio - Camfanteisio’n droseddol ar bobl sy’n agored i niwed sy’n cynnwys defnyddio eu cartrefi fel canolfan ar gyfer gweithgareddau troseddol, drwy fygwth neu yn gyfnewid am gyffuriau.

 

• Cam-drin Ariannol – Lladrad neu dwyll, camfanteisio, pwysau gormodol yn gysylltiedig ag ewyllysion, eiddo, etifeddiaeth neu drafodion ariannol. Camddefnyddio eiddo, meddiannau neu fuddion. Camddefnyddio pŵer atwrnai parhaol.

 

• Cam-drin Gwahaniaethol – yn digwydd os ydy cam-drin neu driniaeth annheg yn cael eu cymell oherwydd oed, rhywedd, rhywioldeb, anabledd, crefydd, dosbarth, diwylliant, iaith, a hil neu darddiad ethnig.

 

• Cam-drin Sefydliadol – cyfundrefn neu grŵp o unigolion yn cam-drin neu esgeuluso oedolion mewn perygl. Mae'n digwydd mewn lleoliadau a gwasanaethau mae oedolion mewn perygl yn byw ynddynt neu'n eu defnyddio.

Pwy all gam-drin?

Gall rhywun gam-drin – ffrind, perthynas, cymydog, gofalwr, neu rywun sy'n darparu gwasanaeth cymorth. Nid ond mewn cartrefi neu gartrefi gofal mae cam-drin yn digwydd. Gall ddigwydd yn unrhyw le, fel ar y stryd, mewn parc neu mewn canolfan hamdden er enghraifft. 

Yr arwyddion i chwilio amdanynt yw:

• Cleisio, marciau bysedd neu anafiadau eraill na all yr unigolyn roi rheswm amdanynt

 

• Colli pwysau neu ddirywiad iechyd am ddim rheswm amlwg

 

• Dillad amhriodol neu annigonol

 

• Swil neu newid mewn hwyliau

 

• Nifer cynyddol o ymwelwyr â chyfeiriad y person yn ystod y dydd a'r nos

 

• Gofalwr sy'n amharod i adael i bobl eraill fynd at yr unigolyn

 

• Unigolyn sy'n amharod bod ar eu pen eu hunain gyda gofalwr penodol

 

• Prinder arian heb esboniad

Os ydych yn poeni am rywun a buasech yn hoffi cymorth, peidiwch â chadw'n dawel. 

Mae cymorth a chefnogaeth ar gael.

Mewn argyfwng, cysylltwch a'r heddlu drwy ffonio 999. Os nad yw'n argyfwng ond buasech yn hoffi siarad gyda'r heddlu, ffoniwch 101 neu un o'r llinellau cymorth a argymhellir isod.

 

Action on Elder Abuse 0808 8088 141

DASU Gogledd Cymru Ewch ar y wefan am y llinell gymorth leol – Cartref » Gogledd Cymru

Respect 0808 8024040

Men’s advice line 0808 8010327

Action Fraud https://www.actionfraud.police.uk/

Hourglass 0808 808 8141

Age UK 0800 678 1602

Canolfan Cymorth i Ddioddefwyr Gogledd Cymru: 0300 3030 159

Crimestoppers 0800 555 111

BAWSO 0800 731 8147

Llinell gymorth Caethwasiaeth Fodern a Chamfanteisio: 08000 121 700